Sevk kağıdı alan memur izinli sayılır mı? Gerçek hikâyeler ve mevzuata dayalı net cevaplar

“Sabahın köründe aile hekimine koşturup bir sevk belgesi alan Ayşe, elinde kâğıtla işine yetişmeye çalışırken aklındaki tek soru şuydu: ‘Bugün izinli miyim, değil miyim?’ Benzer bir kafa karışıklığını askerlik sevkini alan Emre de yaşıyordu: “Sevk tarihinde artık izne ayrılıyor muyum?” Bu yazıda; sağlık sevki, askerlik sevki, çocuğu/eşi için doktor randevusuna eşlik etme ve hastalık raporu gibi pratik senaryoları, hem mevzuat hem de gerçek yaşam örnekleriyle açıklığa kavuşturuyoruz.

“Sevk belgesi” tek bir şey değildir: Önce türünü ayıralım

Gündelik dilde “sevk kağıdı” bazen sağlık kuruluşuna muayene sevki, bazen de askerlik sevk belgesi anlamında kullanılır. Kurallar bu iki durumda tamamen farklıdır. Bu yüzden kâğıdın hangi sevk olduğunu bilmek ilk adımdır.

1) Sağlık muayenesi/tedavisi için sevk: Tam gün değil, işlem süresi kadar izin

Memur, randevu saatinde muayene, tetkik ve tahliller için kurumundan ayrıldığında, genel uygulama işlem süresi kadar izin verilmesi yönündedir; bu bir tam gün izin değildir. İşlemler biter bitmez mesaiye dönmek esastır. Uygulamada “sevkli gün = tam gün izin” diye bir kural bulunmaz; amir, muayene/işlem süreleri kadar kolaylık sağlar ve belge talep edebilir. Bu yaklaşım, kamu personeli uygulamasına ilişkin uzman kaynaklarda yıllardır aynı biçimde not edilmektedir. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

Örnek: Ayşe’nin 10:30–12:00 arasındaki muayenesi, ardından 12:00–13:00 tetkiki varsa, bu zaman dilimleri izin sayılır; öğleden sonra duruma göre işine döner. Eğer hastane, beklenmedik ek tetkikler nedeniyle tüm gününü almışsa, buna ilişkin kayıt/belgeyi amirine sunar ve o gün fiilen işlemler sürdüğü süreler izin kapsamında değerlendirilir. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

Çocuğunu/eşini doktora götürmek

Memurun çocuğunu ya da eşini doktora götürmesi özel olarak “otomatik izin” sayan açık bir düzenleme ile güvence altına alınmış değildir. Bu durumda kurumlar çoğu kez amirin takdirini ve memurun mazeret/yıllık izin haklarını işletir. Eski Devlet Personel Başkanlığı görüşlerine atıf yapan değerlendirmelerde de “mevzuatta açık bir izin hükmü yok” denir; uygulama amir inisiyatifi ve genel izinler yoluyla yürür. Fakat ağır ve sürekli bakım gerektiren durumlarda refakat izni (ücretli; 3+3 ay) gündeme gelebilir. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

2) Hastalık raporu (sağlık kurulu/tek hekim raporu) bambaşkadır

“Sevk” ile “rapor” aynı şey değil. Memur hastalık raporu aldığında, 657 sayılı Kanun’un 105. maddesi uyarınca raporda gösterilen süreler kadar hastalık izni verilir (ücretli). Uzun süreli hastalıklarda (kanser, verem, psikiyatrik vb.) üst sınırlar ve uzatmalar ayrıca tanımlıdır. Bu, sevkten farklı olarak süreli ve açık bir izin statüsüdür. :contentReference[oaicite:3]{index=3}

Örnek: Doktorun verdiği 7 günlük istirahat raporu boyunca memur izinli sayılır; raporun türü ve toplam süreler de Kanun’daki sınırlarla ilişkilidir. :contentReference[oaicite:4]{index=4}

3) Askerlik sevk belgesi: Sevk tarihinden terhise kadar “aylıksız izin”

Konunun en net olduğu yer burasıdır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108/G bendi gereğince, muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır. Uygulamada, kişi sevk belgesini dilekçesine ekleyip kurumuna bildirir ve sevk tarihinden itibaren aylıksız izne ayrılır; hizmet bitince görevine döner. Üniversiteler ve personel duyuruları da aynı usulü tarif eder. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

Örnek: Emre’nin askerlik sevk tarihi 15 Kasım ise; bu tarihten terhisine kadar memuriyette aylıksız izindedir ve dönüşte aynı kadrosuna iade edilir. :contentReference[oaicite:6]{index=6}

Yan senaryolar: İl dışı sevk, sevk zinciri ve uygulama notları

İl dışı sevklerde memurun “görevli/izinli sayılması”na ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığı yönünde eski DPB görüşlerine atıf yapan değerlendirmeler vardır; bu nedenle otomatik izin/görevlendirme yerine, amir onayı ve mevcut izin türleri (yıllık/mazeret) kullanılır. Kurum uygulamaları farklılaşabildiği için yazılı bildirim ve planlama önemlidir. :contentReference[oaicite:7]{index=7}

Öte yandan sağlık sistemindeki “sevk zinciri”/usuller yıllar içinde değişti; bugün birçok branşa başvuruda aile hekimi sevki zorunlu değil. Ancak bu sevk kâğıdıyla tüm gün izin anlamına gelmez; yine işlem süreleri kadar izin yaklaşımı geçerlidir. :contentReference[oaicite:8]{index=8}

Pratik kontrol listesi: Hangi kâğıt, hangi statü?

• Poliklinik muayenesine sevk/başvuru belgesi: İşlem/işlem bekleme süreleri kadar izin; tam gün değil. Amir bilgilendirmesi ve belge saklama önemli. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
• Hastalık raporu (tek hekim/sağlık kurulu): Raporda yazan süre kadar hastalık izni (ücretli). :contentReference[oaicite:10]{index=10}
• Askerlik sevk belgesi: Sevk tarihinden terhise kadar aylıksız izin. Dilekçe + sevk belgesiyle kuruma bildirilir. :contentReference[oaicite:11]{index=11}
• Çocuğu/eşi doktora götürme: Otomatik özel izin yok; amir takdiri, mazeret/yıllık izin; ağır durumda refakat izni (ücretli, 3+3 ay) değerlendirilebilir. :contentReference[oaicite:12]{index=12}

İki kısa hikâye: İçimizden sahneler

Ayşe, sabah 11:00’deki MR için işten ayrıldı. Tüm tetkikler 15:30’da bitti. Hastaneden aldığı işlem saatlerini gösteren belgeyi İK’ya iletti ve 11:00–15:30 arası izin sayıldı; 16:00’da ofisteydi. “Tam gün izindeyim” varsayımı yapmadı; süreç şeffaf ilerledi. :contentReference[oaicite:13]{index=13}

Emre, askerlik sevk belgesini 1 Aralık için aldı. Dilekçesine ekleyip personel birimine verdi ve 1 Aralık’tan terhisine kadar aylıksız izne ayrıldı; döndüğünde aynı görevine başladı. :contentReference[oaicite:14]{index=14}

Son söz: “Sevk kağıdı = izin” genellemesinden kaçının

Sevk belgesi, türüne göre tamamen farklı sonuçlar doğurur. Sağlık sevki sizin işten tamamen ayrıldığınız bir izin değildir; askerlik sevki ise açıkça aylıksız izin statüsüne bağlanmıştır. Hastalık raporu bambaşka bir kulvardır ve rapor süresi kadar ücretli izin sağlar. Şüphede kaldığınızda, sevk/rapor belgenizi amirle paylaşmak, işlem saatlerini belgelemek ve gerekiyorsa uygun izin türüne başvurmak en güvenli yoldur. :contentReference[oaicite:15]{index=15}

Topluluğa sorular

• Sizce muayene/tetkik için geçirilen bekleme süreleri nasıl belgelenmeli? Kurumunuzda pratik bir yöntem var mı?
• Çocuk/eş refakati gerektiren hafif vakalarda amir takdiri nasıl işliyor; iyi örnekler neler?
• Askerlik sevkinde aylıksız izin sürecinde karşılaştığınız en büyük bürokratik engel neydi ve nasıl aştınız?

::contentReference[oaicite:16]{index=16}